Het is niet mijn gewoonte om lange teksten met meningen op de sociale media te plaatsen, maar het debat over de klassenjustitie dat nu al enige tijd woedt, brengt mij hiertoe.
Meer in het bijzonder kruip ik in mijn pen naar aanleiding van het bericht dat er gefraudeerd werd in het recentste magistratenexamen.
Het meest klassieke scenario speelt zich in dit verhaal af, waarbij een kind van magistraten zelf wenst deel te nemen aan het examen en daarbij geholpen wordt op een niet correcte manier door een andere magistraat, niet geheel toevallig een goede vriend van de ouders. Hoe erg kan een cliché in 3 lijnen bevestigd worden?
Ik schrik daarbij van de overige reacties die rondgaan alsof ik niet uit de lucht mag vallen dat dit gebeurde, en nog minder, dat het toch weinig verbazingwekkend is dat het zelfs gebeurt, want dat doet het natuurlijk wel.
Persoonlijk heb ik niet het magistratenexamen maar het notarisexamen afgelegd, zoals ze in ‘de volksmond’ genoemd worden. Maar de beide vergelijkende examens zijn wel heel vergelijkbaar, zowel in procedure, als in moeilijkheidsgraad.
Op 22 februari 2014, net iets meer dan 10 jaar geleden, was ik zelf deelnemer aan het vergelijkend examen met het oog op rangschikking als kandidaat-notaris. Daaraan voorafgaand had ik eerst 5 jaar rechten en een jaar notariaat aan de KULeuven gestudeerd. De studies op zich waren al een hele beproeving, niet omdat het me aan intelligentia zou ontbreken, maar omdat er niemand in mijn directe omgeving iets dergelijk had voorgedaan. Rolmodellen doen ertoe in het leven en het is uit mijn eigen ervaring dat ik zeker kan bevestigen dat ik dat vaak gemist heb. Maar ik haalde het toch relatief vlot, al was het maar dat ik omringd ben door de meest warme ouders, familie en vrienden, die me in elke fase zijn blijven steunen.
Na die studies doorliep ik 3 jaar notariële stage in diverse kantoren en was intussen ook nationaal voorzitter van de VLN (Vereniging van Licentiaten en Masters in het Notariaat). Zij die me in die periode persoonlijk gekend hebben, weten dat dit wellicht tot nu een van de moeilijkste periodes in mijn leven was. Het was zeer lastig om in de kantoren een draai te vinden, mezelf te kunnen verder ontplooien en me klaar te maken voor het notarisexamen dat er aankwam. Dankzij mijn engagement bij de VLN had ik wel de kans om het Belgisch Notariaat van binnenuit te leren kennen en ontdekte ik wel een warm en zeer collegiaal korps, waarvan ik vandaag oprecht kan zeggen dat ik me nog nooit buitengesloten gevoeld heb ik in het Notariaat, ondanks mijn afkomst.
Nu 9 jaar na mijn benoeming als notaris heb ik de Belgische justitie, weliswaar vooral op burgerrechtelijk vlak, goed leren kennen en kon ik reeds enkele malen persoonlijk ervaren dat klassenjustitie eerder een idee dan een realiteit is. Maar natuurlijk moet je de vraag blijven stellen hoe dit komt en als ik dan het artikel in De Standaard over de sociale bubbels lees, begrijp ik dat het deels ook te wijten is doordat er net zo weinig uit andere bevolkingsgroepen doorgestroomd wordt.
Maar wat mij het meest stoort aan het artikel, is dat de vraag wel gesteld wordt waarom er zo weinig mobiliteit tussen de klassen is wanneer het over de beroepen binnen justitie gaat, en duidelijk niet bij dokters, maar er helemaal geen aanzet tot antwoorden komt. Als ervaringsdeskundige kan ik alvast beamen dat wellicht het ons nog te vaak aan goede rolmodellen uit de juridische wereld ontbreekt, naar wie anderen kunnen opkijken, zich aan spiegelen en zo de vooruitgang maken. De eerste 10 jaar met mijn studies en stage tot de uiteindelijke deelname aan het notarisexamen, waren als lood, waar ik maar deels positief aan terugdenk. De laatste 9 jaar, sinds mijn benoeming als notaris, waren ook niet van de poes. Een kantoor overnemen in een streek waar je nieuw bent, een nieuwe vriendengroep opbouwen, intussen voldoen aan de strenge regels van het ambt en de financiële verplichtingen die erbij horen, kinderen krijgen en ze ook grootbrengen… De combinatie heeft niemand in mijn omgeving me voorgedaan, met alle beste bedoelingen. De levenswijze en het ritme die het ambt, maar ook het hele voortraject, met zich brengen, kan je eigenlijk aan niemand uitleggen, tenzij je er instaat.
Daar komt nog een dosis onbegrip en gebrekkige kennis over het beroep bij, want ik verdien volgens verschillende bronnen pakken geld elke maand zonder er veel voor te moeten doen. De realiteit is helaas ook anders en jammer genoeg kan ik de slapeloze nachten sinds mijn benoeming niet meer tellen, laat staan amper die van 2023.
De opdracht is er voor de beide kanten in dit verhaal. Enerzijds moet de maatschappij durven haar eigen principes van democratische toegang tot onderwijs, justitie en ondernemerschap te omarmen en niet in een zelfbeklag eindigen. Van de andere kant moeten de juridische beroepen, ook magistraten en notarissen, zich verder openstellen in alle transparantie op alle vlak, zowel naar organisatie als empathisch, en de maatschappij bijstaan in haar noden en behoeften op een integere manier. De stappen die hiervoor de laatste 25 jaar genomen werden, zijn reeds enorm en verregaand maar blijken alsnog niet genoeg te zijn.
Persoonlijk sterkt deze hele heisa me wel verder in de overtuiging en motivatie waarmee ik 9 jaar geleden notaris werd: ‘een notaris is immers geen notaris voor zichzelf maar voor de hele maatschappij’
Comments